انواع کلید تابلویی و کاربردهای آن
کلیدهای تابلویی یکی از اجزای حیاتی در تابلوهای برق صنعتی و ساختمانی هستند که وظیفه کنترل جریان برق و حفاظت از تجهیزات الکتریکی را بر عهده دارند.
این کلیدها با توجه به نوع عملکرد، محل نصب و ویژگی‌های فنی متنوعی دارند که در این مقاله به معرفی انواع کلید تابلویی و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.
کلید مینیاتوری (MCB – Miniature Circuit Breaker)
کلید مینیاتوری یکی از پرکاربردترین انواع کلیدهای تابلویی است که به عنوان محافظ مدار در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. این کلیدها دارای ساختار
کوچک و جمع و جور بوده و معمولاً در تابلوهای برق خانگی، صنعتی و تجاری کاربرد دارند.
ویژگی‌ها:
قابلیت قطع خودکار جریان برق در مواقع اضافه‌بار یا اتصال کوتاه
نصب آسان و سرعت عملکرد بالا
امکان تنظیم جریان قطع برای محافظت بهتر
ایمنی بالا و کاهش خطرات ناشی از برق‌گرفتگی
کلید اتوماتیک (ACB – Air Circuit Breaker)
کلید اتوماتیک یا قطع‌کننده مدار هوایی، برای جریان‌های بالا و محافظت تجهیزات صنعتی بزرگ به کار می‌رود. این نوع کلید توانایی قطع جریان در شرایط اضطراری را
با استفاده از هوای فشرده یا هوای آزاد دارد.
ویژگی‌ها:
قابلیت تحمل جریان‌های بسیار بالا
عملکرد سریع و دقیق در مواقع خطا
استفاده در سیستمهای توزیع برق صنعتی و نیروگاه‌ها
امکان تنظیم پارامترهای حفاظتی به صورت دقیق
کلید کمپکت (MCCB – Molded Case Circuit Breaker)
کلید کمپکت نوعی کلید تابلویی است که بین کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک قرار می‌گیرد. این کلید برای حفاظت از مدارهای با جریان متوسط تا بالا مناسب است
و ساختار قالب‌گیری شده آن باعث مقاومت بالاتر و حفاظت بهتر می‌شود.
ویژگی‌ها:
قابلیت قطع خودکار جریان‌های بالا تا چند صد آمپر
مناسب برای کاربردهای صنعتی و تجاری متوسط
امکان تنظیم پارامترهای حفاظتی مختلف مثل اضافه‌بار و اتصال کوتاه
مقاومت حرارتی و مکانیکی بالا
کلید سلکتوری (Selector Switch)
کلید سلکتوری یکی از انواع کلیدهای تابلویی است که بیشتر برای انتخاب حالت‌های مختلف در مدارهای کنترل استفاده می‌شود . این کلیدها معمولاً چندحالته
هستند و می‌توانند جهت عملکرد مدار را تغییر دهند.
ویژگی‌ها:
استفاده در تابلوهای فرمان و کنترل
قابلیت انتخاب چند حالت مختلف (مثلاً روشن/خاموش، اتوماتیک/دستی)
ساختار ساده و دوام بالا
نصب آسان و قابلیت تعویض سریع
کلید فشاری (Push Button Switch)
کلید فشاری نوع دیگری از کلیدهای تابلویی است که برای ارسال فرمان لحظه‌ای به مدارهای کنترلی استفاده می‌شود. این کلیدها به دو دسته کلید فشاری روشن
و خاموش تقسیم می‌شوند و معمولاً در تابلوهای کنترل و فرمان کاربرد دارند.
ویژگی‌ها:
طراحی کوچک و کم‌حجم
عملکرد لحظه‌ای و سریع
قابلیت استفاده به عنوان فرمان‌دهنده در مدارهای کنترلی
دوام مکانیکی بالا و عمر طولانی
کلید گردان (Rotary Switch)
کلید گردان نیز مانند کلید سلکتوری برای انتخاب حالت‌های مختلف در مدار به کار می‌رود، با این تفاوت که حرکت آن به صورت چرخشی است. این کلید در تابلوهای
کنترل برای انتخاب سرعت موتور، حالت کارکرد دستگاه و سایر تنظیمات استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
چندحالته و چرخشی
استفاده آسان و قابل فهم برای اپراتور
مناسب برای تنظیمات متنوع در تجهیزات صنعتی
مقاومت مکانیکی و الکتریکی بالا
اهمیت انتخاب کلید مناسب
انتخاب کلید تابلویی مناسب برای هر نوع کاربرد، از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این کلیدها علاوه بر کنترل جریان برق، وظیفه حفاظت از تجهیزات گران‌قیمت و
سیستمهای حساس را نیز بر عهده دارند.اشتباه در انتخاب یا نصب کلید می‌تواند منجر به خرابی تجهیزات،افزایش هزینه تعمیرات و حتی بروز حوادث جبران‌ناپذیر شود.
نکات مهم در انتخاب کلید تابلویی
جریان نامی: کلید باید بر اساس جریان عبوری انتخاب شود تا در شرایط اضافه‌بار یا اتصال کوتاه به درستی عمل کند.
ولتاژ کاری: کلید باید توانایی تحمل ولتاژ سیستم را داشته باشد.
نوع حفاظت: بسته به نیاز سیستم، ممکن است نیاز به کلیدهایی با حفاظت در برابر اضافه‌بار، اتصال کوتاه یا نوسانات برق باشد.
محل نصب: تابلوهای داخلی یا بیرونی، شرایط محیطی و دمای کاری نیز در انتخاب کلید موثر است.
قابلیت تعمیر و نگهداری: کلیدهای تابلویی باید به گونه‌ای باشند که در صورت نیاز بتوان به راحتی سرویس و تعمیر شوند.
نتیجه‌گیری
کلیدهای تابلویی انواع مختلفی دارند که هر یک با توجه به ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود در سیستمهای برق مورد استفاده قرار می‌گیرند. از کلیدهای مینیاتوری
برای حفاظت مدارهای کوچک تا کلیدهای اتوماتیک برای مدارهای جریان بالا، انتخاب درست کلید تابلویی نقش مهمی در ایمنی و کارایی سیستمهای برق ایفا میکند.
بنابراین شناخت انواع کلیدها و کاربردهای آن‌ها برای مهندسان برق، تکنسین‌ها و تمامی فعالان حوزه برق صنعتی و ساختمانی ضروری است.
برای مشاوره وخریدبامادرارتباط باشید.
